Het "Plan huisartsenwachtdiensten" van minister Onkelinx

20131120 - Plan huisartsenwachtdiensten-1

Geachte Collega,

Op 20/11/13 stelde minister Onkelinx haar “Plan huisartsenwachtdienst” voor, waarvan u de tekst in bijlage vindt.

Dit plan kent een lange ontstaansgeschiedenis en is de neerslag van een aantal ontwikkelingen gedurende de laatste jaren.

Het probleem van de huisartsenwacht ,als dienst voor de bevolking, alhoewel inherent aan het beroep, wordt door steeds meer collega’s als een ware last ervaren. Het wordt inderdaad steeds moeilijker (en dat zal er in de toekomst alleen maar op achteruitgaan) om met steeds minder actieve huisartsen deze dienst te kunnen verzekeren, waarbij op veel plaatsen de privileges, die oudere collega’s vroeger genoten, om minder of helemaal geen wacht meer te doen vanaf een zekere leeftijd, systematisch sneuvelen , om nog met een voldoende aantal over te blijven om een werkzame wacht te kunnen garanderen. De klaagzangen hierover schrikken dan potentieel toekomstige jonge huisartsen weer af om voor het beroep huisarts te kiezen.

Op zoek naar oplossingen kwamen al een aantal zaken van de grond: zo ontstonden er steeds meer huisartsenwachtposten, waren er experimenten met een centraal oproepnummer 1733 in Luxemburg, Henegouwen en Brugge, en werden er drie regionale rondetafelconferenties georganiseerd in het voorjaar van 2013, met een slotconferentie op 21 september 2013 in Brussel. Het ASGB is bij al deze zaken zeer sterk betrokken, vaak als gangmaker: zoals u weet zijn onze vertegenwoordigers zeer actief in de werkgroep huisartsenwachtposten van de Medicomut, waar zij in nauwe samenwerking met het terrein mee instonden voor een realistische standaardisering van de budgetten voor de huisartsenwachtposten. Door deze standaardisering worden de huisartsenwachtposten nu ook door de financiers van het systeem (in het Verzekeringscomité van het RIZIV) verder serieus genomen. Het bewijs: de minister stelt in de komende drie jaar een budget vrij om 3 jaar lang elk jaar 15 nieuwe wachtposten op te richten. Het ASGB maakte deel uit van de stuurgroep, die instond voor de organisatie van de rondetafelconferenties en verder hadden wij samen met onze Kartelpartners van het GBO een aantal besprekingen met de minister over deze onderwerpen. Tijdens deze besprekingen hebben wij nog een aantal andere voor ons belangrijke punten benadrukt, zoals de absolute noodzaak om de eindverantwoordelijkheid van het afhandelen van de oproepen via het triagesysteem 1733 bij de overheid te leggen i.p.v. bij de huisartsenkringen; en de noodzaak om tot afspraken te komen met de spoeddiensten van de ziekenhuizen. Op onze suggestie heeft de minister toegezegd dat zij hiervoor zal oproepen tot initiatieven. Voor het Kartel ASGB/GBO is het verder essentieel dat ook tijdens “het holst van de nacht” (23 uur tot 8 uur) een huisarts beschikbaar blijft om huisbezoeken af te leggen bij bedlegerige patiënten, palliatieve patiënten, patiënten in rusthuizen, etc.

In het Plan huisartsenwachtdiensten komen vijf punten aan bod:

1. De veralgemening van het oproepnummer 1733. Hierdoor wordt een triagesysteem in het leven geroepen waardoor alleen oproepen die werkelijk op dat moment door een huisarts moeten worden afgehandeld bij de huisarts van wacht terechtkomen. Het feit dat een 1733-beambte de oproepen volgens wetenschappelijk gevalideerde protocollen afhandelt, garandeert de betrouwbaarheid van het systeem. De huisartsenkring is niet meer verantwoordelijk voor het afhandelen van de oproepen, maar de overheid. Daardoor is het ook eindelijk gedaan met de feitelijke verplichting om voor iedere onnozele oproep op huisbezoek te gaan: alleen als volgens de protocollen een consult of bezoek nodig is, moet daaraan gevolg worden gegeven. De 1733 noteert ook de herkomst van de oproepen, hetgeen de veiligheid verhoogt. Kringen zullen niet verplicht zijn om van deze dienst gebruik te maken. De organisatie gebeurt via de 100/112 centrales, in samenwerking met Binnenlandse Zaken. Vanaf 1 januari 2014 wordt het budget vrijgesteld om dit systeem over het hele land uit te rollen. Eind 2016 moet dat een feit zijn (de opleiding van een dispatcher duurt zes maanden).
2. De oprichting van 45 nieuwe huisartsenwachtposten. Op te richten volgens de initiatieven, die op het terrein worden ontwikkeld. Ook alternatieve projecten zijn mogelijk, als zij passen binnen het kader van de standaardisering. De werkgroep huisartsenwachtposten van de Medicomut volgt de voorgestelde nieuwe projecten op. Door gedurende drie jaar de mogelijkheid te hebben om telkens 15 nieuwe projecten per jaar te financieren, zouden tegen eind 2016 een honderdtal huisartsenwachtposten in België actief kunnen zijn, die dan het gehele grondgebied van België dekken. Iedereen kent de voordelen van wachtposten: met minder huisartsen de wacht kunnen verzekeren, geassisteerd door een professioneel kader, met chauffeur, hetgeen de veiligheid bevordert. In het plan wordt aanbevolen om nieuwe wachtposten in de buurt van een ziekenhuis op te zetten.
3. Coördinatie en overleg tussen de spoeddiensten en de huisartsenwachtdiensten. Dit met de bedoeling om tot een meer complementair aanbod te komen. Er komen wetswijzigingen, waardoor het wettelijk mogelijk is dat een spoedarts naar een huisarts verwijst, of dat bv. een palliatief verpleegkundige naar een palliatieve patiënt gaat, na triage door de 1733. Het delen van medische gegevens (Sumehr) wordt aangemoedigd. Er komen informatiecampagnes voor de bevolking om niet direct met alles naar de spoed te lopen.

Een wetswijziging maakt het mogelijk dat een kring afspraken maakt met een spoeddienst om tijdens “het holst van de nacht” (dit is tussen 23 uur en 8 uur), door de 1733 alleen nog de oproepen door te krijgen die door een mobiele huisartsenwacht moeten worden afgehandeld: bv. in rusthuizen, bij bedlegerige of palliatieve patiënten, etc. De rest wordt dan overgenomen door de spoeddienst.

1. De veiligheid van de artsen verbeteren. Zoals al eerder aangehaald gebeurt dit door de oproepen via de 1733 te registreren en lokaliseren, door het systeem van de wachtposten, met betaalterminals, chauffeurs, sociale taxi’s voor de patiënten.
2. Lokale initiatieven onder de vorm van pilootprojecten wetenschappelijk valideren. Op deze manier zou bv. gekeken kunnen worden of een systeem met “wachtartsen (gardistes)” zou kunnen werken.

Met dit plan worden een aantal mogelijkheden aangeboden, waarmee elke kring, afhankelijk van de lokale noden, een plan kan uitwerken om voor de komende jaren tot een systeem te komen, waarmee het mogelijk blijft om met minder huisartsen toch een degelijke veilig werkende wachtdienst te verzekeren, die geen te zware belasting betekent en het ook voor jonge artsen aantrekkelijk maakt om voor huisarts te kiezen.

Het Kartel ASGB/GBO waakt erover dat alle beloften ook effectief worden nagekomen, en dat alle financiële afspraken, die werden vastgelegd in het akkoord 2013-2014 ( o.a. punt 5.3 over de beschikbaarheidshonoraria: “De aldus vrijgekomen middelen, met inbegrip van deze ingevolge de eventuele relatieve daling van de huisbezoeken, worden geherinvesteerd in de verdere uitbouw van de huisartsenwachtposten en gelijkgestelde projecten.”)worden uitgevoerd.

Met collegiale groeten, het ASGB-bestuur